Ερώτηση:
Κατά τι ένα επαναστατικό συμβάν-ρήξη αποτελεί φορέα του καινούργιου, του μη αντιστρεπτού; Κατά τι δεν αποτελεί απλή επανάληψη, όπως νομίζουν ορισμένοι σήμερα, μιας παλιάς κληρονομιάς;
Απάντηση:
Πρώτα-πρώτα, είναι χρήσιμο να διαλύσουμε τη σύγχυση γύρω από τον ίδιο τον όρο «επανάσταση». Επανάσταση δεν σημαίνει ούτε εμφύλιος πόλεμος ούτε αιματοχυσία. Η επανάσταση είναι μια αλλαγή ορισμένων κεντρικών θεσμών της κοινωνίας μέσω της δραστηριότητας της ίδιας της κοινωνίας: ο ρητός αυτομετασχηματισμός της κοινωνίας, συμπυκνωμένος σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Αν ο βασιλιάς της Αγγλίας είχε δεχθεί καλύτερες συμβουλές, η Αμερικανική Επανάσταση δεν θα περιείχε καμιά στρατιωτική ή βίαιη διάσταση· δεν θα ήταν βέβαια λιγότερο επανάσταση. Η «επανάσταση» του Κλεισθένη στην Αθήνα -της οποίας πάντα είμαστε, υπό μια έννοια, κληρονόμοι- δεν ήταν βίαιη. Η επανάσταση του Φεβρουαρίου του 1917 στη Ρωσία δεν ήταν καθόλου βίαιη: τη δεύτερη ή την τρίτη μέρα, οι μεραρχίες του τσάρου αρνήθηκαν να πυροβολήσουν το πλήθος, και το παλαιό καθεστώς κατέρρευσε.
Η επανάσταση σημαίνει την είσοδο του μεγαλύτερου μέρους της κοινότητας σε μια φάση πολιτικής, δηλαδή θεσμίζουσας δραστηριότητας. Το θεσμίζον κοινωνικό φαντασιακό βρίσκεται επί το έργον και καταπιάνεται ρητά με το μετασχηματισμό των υπαρχόντων θεσμών. Στο βαθμό που συναντά την αντίσταση των παλιών θεσμών, άρα και της κατεστημένης εξουσίας, είναι ευνόητο ότι επιτίθεται στους θεσμούς της εξουσίας, δηλαδή στους πολιτικούς θεσμούς με τη στενή έννοια. Είναι όμως στη φύση των πραγμάτων αυτή η αφύπνιση του θεσμίζοντος κοινωνικού φαντασ ιακού να αμφισβητήσει ένα σωρό άλλες διαστάσεις, τυπικά θεσμισμένες ή όχι, της κοινωνικής ζωής.
Από τη συλλογή άρθρων του Κορνήλιου Καστοριάδη με τίτλο "Ακυβέρνητη Πολιτεία" [έκδοση ΕΥΡΑΣΙΑ, έκδοση 2010, σελίδες 225-234].
Κατά τι ένα επαναστατικό συμβάν-ρήξη αποτελεί φορέα του καινούργιου, του μη αντιστρεπτού; Κατά τι δεν αποτελεί απλή επανάληψη, όπως νομίζουν ορισμένοι σήμερα, μιας παλιάς κληρονομιάς;
Απάντηση:
Πρώτα-πρώτα, είναι χρήσιμο να διαλύσουμε τη σύγχυση γύρω από τον ίδιο τον όρο «επανάσταση». Επανάσταση δεν σημαίνει ούτε εμφύλιος πόλεμος ούτε αιματοχυσία. Η επανάσταση είναι μια αλλαγή ορισμένων κεντρικών θεσμών της κοινωνίας μέσω της δραστηριότητας της ίδιας της κοινωνίας: ο ρητός αυτομετασχηματισμός της κοινωνίας, συμπυκνωμένος σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Αν ο βασιλιάς της Αγγλίας είχε δεχθεί καλύτερες συμβουλές, η Αμερικανική Επανάσταση δεν θα περιείχε καμιά στρατιωτική ή βίαιη διάσταση· δεν θα ήταν βέβαια λιγότερο επανάσταση. Η «επανάσταση» του Κλεισθένη στην Αθήνα -της οποίας πάντα είμαστε, υπό μια έννοια, κληρονόμοι- δεν ήταν βίαιη. Η επανάσταση του Φεβρουαρίου του 1917 στη Ρωσία δεν ήταν καθόλου βίαιη: τη δεύτερη ή την τρίτη μέρα, οι μεραρχίες του τσάρου αρνήθηκαν να πυροβολήσουν το πλήθος, και το παλαιό καθεστώς κατέρρευσε.
Η επανάσταση σημαίνει την είσοδο του μεγαλύτερου μέρους της κοινότητας σε μια φάση πολιτικής, δηλαδή θεσμίζουσας δραστηριότητας. Το θεσμίζον κοινωνικό φαντασιακό βρίσκεται επί το έργον και καταπιάνεται ρητά με το μετασχηματισμό των υπαρχόντων θεσμών. Στο βαθμό που συναντά την αντίσταση των παλιών θεσμών, άρα και της κατεστημένης εξουσίας, είναι ευνόητο ότι επιτίθεται στους θεσμούς της εξουσίας, δηλαδή στους πολιτικούς θεσμούς με τη στενή έννοια. Είναι όμως στη φύση των πραγμάτων αυτή η αφύπνιση του θεσμίζοντος κοινωνικού φαντασ ιακού να αμφισβητήσει ένα σωρό άλλες διαστάσεις, τυπικά θεσμισμένες ή όχι, της κοινωνικής ζωής.
Από τη συλλογή άρθρων του Κορνήλιου Καστοριάδη με τίτλο "Ακυβέρνητη Πολιτεία" [έκδοση ΕΥΡΑΣΙΑ, έκδοση 2010, σελίδες 225-234].
Από: Ελεύθερος Ενεργός Πολίης
Πηγή: http://www.ramnousia.com/
No comments:
Post a Comment